Προβληματισμός ως προς τις έννοιες της «ανάπτυξης»

Η αντίληψη περί της «ανάπτυξης» εμφανίζει πολλές ερμηνείες και αντιμετωπίζεται διαφορετικά σε επιστημονικό, κοινωνικό, πολιτικό και θεσμικό πλαίσιο. Αυτό αποτυπώνεται άλλωστε από τα κλασικά κείμενα στη γνωστή σχετική διεθνή βιβλιογραφία των Adam Smith, David Ricardo και Karl Marx, όπως και των νεωτέρων W. Rostow (1960) , T. Bottomore (1990), και F. Nuscheler (2000, 2004).

Το κεντρικό πρόβλημα της ανάπτυξης και δη της αειφόρου και βιώσιμης,¹ (Μ. Δεκλερή 2000, 2005) είναι ένα από τα αντικείμενα σκληρής αντιπαράθεσης, τόσο σε επίπεδο θεωρητικό όσο και σε εξουσίας, ιδιαίτερα όσων αφορά στον τρόπο με τον οποίο επιτυγχάνεται. Αποτελεί διαχρονικά πεδίο συνεχής τριβής, εκφράζοντας πέραν των ακαδημαϊκών θέσεων και αντιθέσεων, ένα ευρύτερο φάσμα υπαρκτών κοινωνικών, πολιτικών, οικονομικών και εσχάτως εντονότατων οικολογικών και περιβαλλοντικών προβλημάτων.

Σχετικά με τον συνολικό τρόπο θεώρησης της «κλασικής Ανάπτυξης», αυτός παρουσιάζεται ιστορικά ίδιος διαφέροντας κατά διαστήματα στο περιτύλιγμα αλλά όχι στην ουσία. Οι σταθερές του συντεταγμένες δεν φαίνεται να έχουν αλλάξει, μιας και καθορίζονται στο μεγαλύτερο τους μέρος από τη μια και μοναδική διάσταση (κυρίως την οικονομικοτεχνική) βασιζόμενη μόνο σε αυτού του είδους επιστημονικές θεωρήσεις και αντιλήψεις .

Αυτό παρατηρούμε τουλάχιστον μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 1980, όπου και η διεθνής επιστημονική κοινότητα και κοινωνία αμφισβήτησε την μονοδιάστατη αυτή κατάσταση αναπτύσσοντας μια εναλλακτική και πολυδιάστατη θεώρηση των πραγμάτων, αυτή της Sustainable Development δηλαδή της «Αειφόρου Βιώσιμης Ανάπτυξης». Η επιτροπή για την Ανάπτυξη και το Περιβάλλον (Brundtland-Commission), έχει χαρακτηρίσει επίσης για πρώτη φορά έννοιες και θεωρίες, μέχρι τώρα στενά ανταγωνιστικά προσκείμενες (κοινωνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά) ως πλέον ισόνομες, ισότιμες και συμπληρωματικές.